W przypadku konstrukcji stalowych konieczność odpowiedniego zabezpieczenia przed korozją warunkuje ich trwałość i bezpieczeństwo ich użytkowników. Dlatego też nie tylko użycie odpowiednich materiałów do budowy, staranny projekt konstrukcji stalowych, ale także zabezpieczenie antykorozyjne podlegają przepisom i normom. Jakie dokumenty regulują kwestię malowania konstrukcji stalowych?
Jakie etapy prac określają przepisy w Polsce?
Konstrukcje stalowe podlegają ujednoliconym dla poszczególnych krajów Unii Europejskiej przepisom na każdym etapie prac – od etapu określania danego środowiska zewnętrznego, poprzez projektowanie konstrukcji i rodzaju zastosowanych spoin do łączenia poszczególnych ich elementów, dobór środków przeznaczonych do malowania konstrukcji stalowych, aż po samą technikę malowania.
Typy środowisk eksploatacji
Każda konstrukcja stalowa narażona jest na warunki zewnętrzne i na promieniowanie UV, jak również poddawana jest działaniu wilgoci. Jedna z norm – PN-EN ISO 12944-2 – kategoryzuje więc warunki, na jakie konstrukcja stalowa będzie narażona. Na tej podstawie przeprowadzany jest dobór odpowiedniego zabezpieczenia antykorozyjnego, czyli to, jakie farby mogą być wykorzystywane w konkretnym przypadku. Inne bowiem będą przeznaczone do malowania w przemyśle stoczniowym, gdzie konstrukcje narażone są na ciągłe zanurzenie w wodzie, a inne w przypadku ogrzewanych wnętrz hal z niezanieczyszczonym powietrzem.
Dobór środków do malowania konstrukcji stalowych
Sposób przygotowania powierzchni konstrukcji stalowych oraz kryteria doboru odpowiednich systemów malarskich określa norma PN-EN ISO 12944-5. Planując konkretne systemy malarskie należy wziąć pod uwagę nie tylko warunki, na jakie narażone mogą być dane konstrukcje stalowe, ale również przewidywaną ich żywotność.
W zakresie zabezpieczania antykorozyjnego dla konstrukcji stalowych w warunkach niskiego narażenia na korozję stosuje się systemy malarskie na bazie żywic akrylowych. Natomiast w warunkach, w których panuje ciągła i duża wilgotność, konstrukcje są zanurzone w ziemi lub wodzie słonej, konieczne jest stosowanie specjalistycznych, wyjątkowo odpornych zabezpieczeń.
Normy określają również takie elementy przygotowania konstrukcji stalowych jak przygotowanie podłoża – spawów i krawędzi elementów konstrukcji – oraz profesjonalne czyszczenie. Podłoże powinno zostać przygotowane zgodnie z zasadami opisanymi w normach PN-ISO 8501-3, PN-ISO 8501 oraz PN-ISO 8503-2.
Normom i przepisom powinno odpowiadać również samo malowanie konstrukcji stalowych, czyli odpowiednia metoda malowania. Stosuje się wyłącznie malowanie natryskowe, na przykład malowanie hydrodynamiczne – farba aplikowana jest bez użycia powietrza, pod wpływem wysokiego ciśnienia cieczy roboczej. Metoda pozwala na dużą oszczędność farb. Malowanie natryskowe obejmuje również natrysk pneumatyczny – farba wydostaje się z pistoletu wymieszana ze sprężonym powietrzem.
Realizacja i nadzór nad pracami
Nadzór nad malowaniem konstrukcji stalowych szczegółowo reguluje norma ISO-12944-7. Zawiera ona wytyczne dotyczące sposobu sprawowania kontroli nad przebiegiem prac malarskich na każdym ich etapie – od etapu przygotowania powierzchni do malowania, aż po techniki inspekcji kontrolnych.
Zalecenia dotyczą także konieczności prowadzenia dokumentacji opisującej sposób i kolejność przeprowadzenia poszczególnych etapów prac przygotowawczych i samego malowania.
Zalecana trwałość zabezpieczenia antykorozyjnego
Staranne czyszczenie powierzchni konstrukcji stalowych, zastosowanie farb mających po wyschnięciu określone właściwości i wreszcie sama technika malowania, mają za zadanie chronić stal przed wpływem szkodliwych dla niej warunków zewnętrznych, w tym wilgocią. Z wykorzystaniem różnych rodzajów powłok malarskich związana jest trwałość samej konstrukcji oraz powłoki, która z upływem czasu traci swoje właściwości.
Zgodnie z normą PN-EN ISO 12944-5 rodzaj wykorzystywanej do malowania farby powinien zostać dopasowany do zakładanego okresu trwałości całego systemu. Wprowadzono więc cztery kategorie trwałości – do 7 lat, od 7 do 15 lat, od 15 do 25 lat i powyżej 25 lat.
I tak na przykład dla konstrukcji funkcjonujących w środowiskach o niskiej korozyjności zaleca się nanoszenie od jednej do trzech warstw farby na grubość od 80 μm (dla najniższej korozyjności i przy założeniu krótkiej żywotności konstrukcji) do aż 260 μm (dla konstrukcji w warunkach średniej korozyjności i bardzo długiej zakładanej żywotności konstrukcji).
Podsumowanie
Malowanie konstrukcji stalowych ma na celu zabezpieczenie ich nie tylko przed korozją, ale również przed ogniem. Dlatego też wytyczne zawarte w normach i przepisach zostały jasno sprecyzowane i obejmują wszystkie etapy prac.
